|
Thư hằng tuần (số 68)
Hà Nội, ngày 3 tháng 7 năm 2007
Trong bức thư tuần trước, tôi bày tỏ vài
việc bực bội đã trải qua khi tiếp xúc với phóng viên.
Chẳng biết có phải vì khả năng kể lể thảm thiết của tôi
hay không mà có nhiều bạn đọc nhắn nhủ, bày tỏ sự thông
cảm. Qua những lời chia sẻ của họ, tôi nhận ra rằng mình
không phải người duy nhất bức xúc với tác phong làm việc
của báo chí, vốn được mệnh danh là cơ quan quyền lực thứ
tư trong xã hội. Cũng nhờ những lời chia sẻ ấy, tôi có thêm
động lực để viết bức thư tuần này.
Một người bạn trên mạng của tôi nhân ngày
21-6 có viết blog tả những con sâu làm rầu làng báo nước ta
trong một bài vè ngắn mà chị gọi là “16 chữ đen”, nguyên
văn như sau:
Đánh đĩ ngòi bút
Chân gỗ cò mồi
Đâm thuê
chém mướn
Buôn chuyện giời ơi.
Tôi thì không đủ trình độ để viết cô đọng
súc tích như chị nên đành phải câu giờ bằng cách kể ra
một số đặc điểm tủn mủn nhưng nổi cộm vậy.
1. Thiếu chuyên nghiệp trong liên hệ: Tôi
tiếp xúc với những người làm báo hầu hết qua mail nhưng
thấy rất ít người có phần chữ ký (signature) ghi tên và các
thông tin liên quan đến công việc như chức vụ, địa chỉ toà
soạn, số điện thoại. Tất nhiên, phần lớn mọi người đều
giới thiệu và cung cấp số điện thoại liên lạc của họ
trong phần nội dung mail, nhưng mỗi lần liên lạc với ai lại
phải làm như thế thì thật mất thời gian và bất tiện. Ngoài
ra, khi gửi mail tới một số địa chỉ chuyên dùng để nhận
bài cộng tác, tôi thường phải băn khoăn tự hỏi “không
biết bài mình gửi đã đến nơi chưa”, vì không hề có tín
hiệu hồi âm nào, kể cả một tin nhắn trả lời tự động.
2. Thiếu chuyên nghiệp trong trích dẫn: Chỉ tính
riêng trong số những bài viết ít ỏi về tôi và tác phẩm
của tôi, số lượng thông tin được sử dụng lại mà không
ghi nguồn đã kha khá. Phần tóm tắt tác phẩm trích từ
Wikipedia, vài bức ảnh từ web của tôi, thậm chí nguyên một
đoạn viết từ bài của người khác vừa đăng trước đó,
tất cả đều được phóng viên sử dụng không kèm ngoặc kép,
cứ như là họ đã tự tác nghiệp lấy í! Nhìn rộng ra,
những bài thuộc dạng cóp nhặt, xào xáo và quên nguồn như
vậy không hiếm trên các báo cả báo in lẫn báo điện tử.
Hoạ hoằn lắm tôi mới thấy người ta chua thêm được hai
chữ tổng hợp in nghiêng trong ngoặc, bé tí.
3. Thiếu chuyên nghiệp với từ ngữ: Những
lỗi dùng từ sai, lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp thì có thể
kể cả ngày không hết. Tôi biết trên nhiều diễn đàn mạng,
các thành viên còn dành hẳn một góc để “bắt” những
lỗi sơ đẳng của báo. Nhưng sự thiếu chuyên nghiệp mà tôi
muốn nói đến ở đây là việc dùng quá nhiều từ ngữ diễn
tả cảm xúc cá nhân trong những tin bài cần sự khách quan,
thận trọng (ví dụ như tả đến cả đôi “dép tổ ong xộc
xệch” của bị cáo trong một bài viết về phiên toà đang xét
xử hay gọi tất cả những người có mặt ở New Century trong
đêm 27 rạng sáng 28/4 bằng những khái niệm hết sức tiêu
cực).
4. Thiếu chuyên nghiệp với đề tài: Có lẽ
do áp lực công việc quá lớn nên cứ mỗi khi báo này nghĩ ra
được đề tài gì hay ho, báo kia vội vàng túm lấy, tạo thành
một loạt các bài viết na ná nhau. Người đọc thường xuyên
bị bội thực với những đề tài có vẻ mới mẻ nhưng vì báo
nào cũng nói nên thành ra nhàm chán: Trào lưu blog (suốt ngày
thấy anh chàng Joe), văn chương mạng (mỗi cái mặt Trần Thu
Trang diễn đi diễn lại), chơi chứng khoán (cho hết nam phụ lão
ấu lên sàn rồi lại cho xuống)… So sánh số lượng bài
viết mà người ta nhớ và truyền nhau vì sâu sắc với số
lượng bài mà người ta nhớ và truyền nhau vì giật gân thì
thật… hỡi ôi!
Còn nhiều biểu hiện thiếu chuyên nghiệp
lắm, nhưng tôi tài hèn sức mọn không thống kê một cách
tổng quát được. Tôi chỉ mong có bạn đọc nào đấy sẽ
theo nghề báo đọc được những dòng này để may ra thấy được
vài điểm cần tránh, để bớt đi cho những người hay phải
tiếp xúc với báo chí như tôi một nguy cơ tăng huyết áp, suy
tim, giảm tuổi thọ, thế thôi.
Trang
Tái bút cho tiếng Việt: Hình như
mục tái bút này khiến uy tín tôi tăng cao, có nhiều bạn hỏi
tôi về từ này từ kia, thậm chí lúc cãi nhau với người khác
về tiếng Việt cũng lôi tôi ra làm trọng tài. Tôi nói thật là
tôi không biết gì đâu, chỉ biết tra từ điển thôi. Các
bạn cũng tra nhé. Địa chỉ từ điển tiếng Việt online mà tôi
hay dùng là: http://vdict.com.
Xem thêm:
© Tran Thu Trang
|
