Góc đọc sách

Đờ mẹ, thiên tài!


Nhận lời một người bạn về việc bình luận Chuyện của thiên tài đã mấy hôm nhưng vì lý do tài chính tế nhị, mãi hôm nay tôi mới mượn được cuốn sách cần phải đọc. Điều trớ trêu là người cho tôi mượn cuốn sách lại nhanh nhẩu tác động đến cảm nghĩ lẽ ra phải hết sức tinh sạch và khách quan của phê bình gia (tức là tôi) bằng một tràng chê bai không thương tiếc. Trong khi người yêu cầu tôi bình sách lại từng bảo rằng: "Em tìm thấy tuyên ngôn của thế hệ mình". Nghĩa là cuốn sách tôi sắp nâng lên đặt xuống giở trái giở phải hứa hẹn nhiều mâu thuẫn và tranh cãi.

Cái tên Nguyễn Thế Hoàng Linh thực ra không đến nỗi xa lạ với tôi, cả văn chương của hắn cũng vậy. Trên diễn đàn TTVNOL, hắn là Away một thời khuynh đảo Thi ca, nhẵn mặt Thảo luận. Trên internet, hắn là tác giả mà Talawas, Gio-o nhắc đến nhiều lần. Tôi cũng từng đọc một vài truyện ngắn và mấy bài thơ lục bát theo kiểu hơi hơi Bùi Giáng của hắn và cảm thấy thú vị. Nghĩa là hắn đã bằng cách nào đó tạo nên được một dư luận quanh mình và các tác phẩm của mình. Bây giờ tôi đang tiếp tục tạo dư luận (dù chỉ là một dư luận bé tí) về hắn đây, lần này mục tiêu sẽ là Chuyện của thiên tài - tác phẩm được coi là tiểu thuyết của hắn.

Tôi không dám chắc những gì mình vừa đọc, nói thật, rất lơ mơ vì bụng quá no và mắt quá ngái ngủ kia có phải là tiểu thuyết hay không vì thật ra tiểu thuyết trong định nghĩa của tôi khác cơ. Mà thôi, nếu một tác phẩm văn xuôi có nhân vật có triết lý có độ dài vài trăm trang không thể gọi bằng cái tên nào khác thì ta cho nó là tiểu thuyết cũng được.

Tràn khắp cuốn sách là những mạch tư duy không dứt của một cậu chàng trẻ tuổi tạm gọi là Thiên Tài. Tư duy của cậu, một chàng trai vừa lớn, ở thành phố, no đủ, được học hành và gia đình hạnh phúc, tưởng như không có gì đáng nói hoá ra lại phức tạp ra phết. Thiên Tài muốn mình được tôn trọng, được quan tâm, được tự do sáng tạo, được vân vân. Nói chung, mong muốn của cậu, ý nghĩ của cậu, cái nhìn của cậu đối với thế giới xung quanh cứ thế được tuôn ra giấy thành những đoạn văn không xuống dòng liên tục độ 3-5 cm. Thỉnh thoảng, những câu thơ chen vào, là lạ và ngồ ngộ.

Thật mệt khi viết một cuốn tiểu thuyết hầu như không rõ cốt truyện, không rõ điểm nút, không rõ mâu thuẫn và rất ít nhân vật. Và thật vất vả cho tác giả khi phải đem thơ rải đều trong cuốn tiểu thuyết đấy để tạo thành một cái gì đó như hạt trân châu dẻo dẻo dai dai dính dính lộn nhào trong cốc trà sữa. Nếu không có những câu thơ khá chọn lọc kiểu như "Cái 'giấc mơ' vừa mất/ Không biết mình có còn/ Có đau bằng mất mẹ/ Có xót bằng mất con" hay "em ơi có biết tôi thèm/ được làm thiên hạ để dèm pha tôi/ bẻ bai thế đứng thế ngồi/ xem tôi cười mỉm tinh khôi nhường nào…", có lẽ người đọc đã ngáy khò theo cái dòng tư duy hổ lốn (may mà còn) được chấm phẩy tử tế của tác giả.

Người ta bảo, nhà văn là người nói được những gì đang kẹt trong đầu người khác. Nếu theo tiêu chí này thì Nguyễn Thế Hoàng Linh quả là một nhà văn. Những ý nghĩ ngông nghênh hầu hết có trong đầu những người trẻ được chuyển tải và hiển thị bằng hình thức thô sơ nhất: để nhân vật Thiên Tài phun tông tốc ra. Những triết lý có bóng dáng nỗi đau nhân thế (!) của tuổi trẻ được/bị quăng ra mà không có nhân vật, tình huống, tính cách, tư tưởng hỗ trợ bỗng trở nên hơi vụn vặt. Ấy là chưa kể một ít chi tiết "sai kiến thức cơ bản" kiểu như lời bài The Unforgiven I lại bảo là The Unforgiven II...

Ấy chết, đã định bình chứ không phê mà cuối cùng lại châm chích thế này! Phải nói thực là tôi ghen tị quá đi mất! Hắn bằng tuổi tôi đấy, và lại viết được hẳn một tác phẩm như thế đấy, dài và được xuất bản bởi một nhà xuất bản danh tiếng, lại còn được giải của Hội nhà văn Hà Nội hẳn hoi! Nhất định phải bới lông tìm vết mà chê vài ba chút thì mới chịu được, không thì tức lắm! Thôi, chê bai tạm đủ rồi, hãy thử nhìn mọi việc bằng con mắt yêu thương như nàng Melanie trong Cuốn theo chiều gió xem nào!

Rất ít đối thoại nhưng Chuyện của thiên tài lại có vài đoạn đối thoại tưng tửng hơi “củ chuối” mà chỉ giới trẻ thời chat chit mới có thể thực hiện (kiểu như đối thoại tưởng tượng của Thiên Tài với ông công an hay người trông xe trong chương Mất). Cái tôi thích nhất ở Nguyễn Thế Hoàng Linh trong cuốn này là những chi tiết miêu tả cảm xúc tinh tế viết bằng một thứ văn trau chuốt, phong cách giống như trong những truyện ngắn đã phát tán của hắn trước đây. Có cảm giác như đang được xem một tấm ảnh chụp Macro hay xem một thước phim nhựa thật nét, quay thật chậm và zoom thật gần vậy. Và dù là những triết lý vụn hay những chuyển tải thô sơ thì Nguyễn Thế Hoàng Linh cũng đã nói ra được tâm trạng bức bối của cả một thế hệ trẻ thành thị quá no đủ không biết nghĩ gì hơn ngoài sự tự tôn, hắn quả là... đờ mẹ*, thiên tài.

(*) Câu trong tác phẩm.