Góc đọc sách

Gửi VB - Ai bảo thơ không bán chạy!

Bây giờ nói đến hai chữ "tập thơ", người ta thường nghĩ ngay đến một cuốn sách mỏng quẹt, bìa có tranh lập thể siêu thực trừu tượng, tác giả hoặc là các cụ về hưu hoặc là các ông có chức có quyền có tiền. Với những sản phẩm xuất bản như vậy, số lượng in thường chỉ dừng ở mức tối thiểu, thơ thì thường chỉ dừng ở mức lục bát chỉnh vần, chẳng hạn như "Hoan hô phụ lão phường ta/Tinh mơ đã dậy tập ba la chuỳ", còn giá bán thì chỉ dừng ở mức tượng trưng cho có (vì hầu hết độc giả đều được biếu/tặng/cho/bắt cầm). Các hiệu trên phố Đinh Lễ có thể bán cẩm nang phòng the, sách dạy nấu ăn, thậm chí tiểu thuyết của Trần Thu Trang, chứ đừng hòng bán thơ, nhá! 

Ấy vậy mà có một tập thơ "mỏng như cái lưỡi mèo" lại được in đến 1500 cuốn nhé, lại được bày ra mặt tiền của hiệu chị Hoa uy tín nhất chợ sách hẳn hoi nhé, nghĩa là hơi bị thành công nhé. Giờ hãy thử xét theo khía cạnh bài học marketing sách mà phân tích xem tại sao nó thành công!

Bài học số 1: Đặt tên sản phẩm

"Gửi VB" là một cái tên quá đỗi riêng tư và không hấp dẫn, nói thẳng ra là chẳng có chút gợi mở hứa hẹn nào. Số lượng bạn đọc tiềm năng xét rộng rãi ra chắc cũng chỉ vài mươi người bao gồm anh/chị VB cùng thân bằng cố hữu bạn bè gần xa bà con khối phố của anh/chị ta và tác giả cùng bộ sậu người quen/fan hâm mộ của tác giả. Thật may, tác giả có rất đông fan.

Bài học số 2: Hình thức sản phẩm

"Gửi VB" có màu sắc chủ đạo là đen, điểm thêm vài chỗ xanh úa. Nhìn tổng thể thì hơi giản dị và trầm lặng so với muôn hồng ngàn tía của các kiểu bìa sách ăn khách hiện nay. Tuy nhiên, bìa sách là một dãy ô vuông, mỗi ô là một bức tranh con con, nét vẽ mỏng mảnh tinh tế, hình ảnh bình dị quen thuộc (con gà, con mèo, cửa sổ, cốc nước), càng nhìn càng đẹp.

Bài học số 3: Chất lượng sản phẩm

Cả một tập thơ hầu như không có những bài lục bát thất ngôn ngũ ngôn thông thường. Mở trang đầu thấy dăm câu càng lúc càng ngắn, tưởng haiku, hoá ra ở trang sau còn ngót chục câu tiếp. Hai mươi mốt bài, có bài đọc lên phải cười sằng sặc như "Ngày thứ hai ở Hội An", có bài mới lướt qua đã thấy cay đắng như "Ốm". Và nhiều bài sau khi bật cười vì câu chữ bâng bâng quơ quơ lại thấy se lòng vì ý tứ chua chua xót xót. Cả một tập thơ không có một từ nào hay gặp trong thơ thông thường chẳng hạn như tình em ơi hỡi xót xa mắt huyền mà chỉ toàn những câu nói về những cái rất quen bằng một giọng rất lạ. Không hẳn triết lý, cũng không hẳn ngoa ngoắt, cái giọng thơ hâm hâm một cách ngộ nghĩnh, không giống ai.

Bài học thứ 4: Sức hút của thương hiệu

Nếu không nói tên tác giả mà đem một vài trong số hăm mốt bài đưa lên blog bất kỳ nào đó, ta rất có thể sẽ nhận được một cái quick comment rằng "viết nhảm pà kố". Nhưng điều ấy chỉ xảy ra với các blogger vô danh tiểu tốt. Còn một khi tác giả đã là một nhà văn search bằng Google từ khoá tên thật ra hơn một vạn, từ khoá bút danh ra ngót năm ngàn kết quả, lại được giải này giải kia, lại có chức này chức khác trong Hội Nhà văn, lại là con gái một nhà thơ đã từng "xuất hiện giữa làng thơ Việt Nam như một niềm kinh dị”... thì mọi sự phải khác. Chỉ riêng cái tên Phan Thị Vàng Anh nằm khiêm nhường ở góc trái bìa sách đã có vai trò như con dấu kiểm định hay biểu tượng đảm bảo cho sản phẩm rồi.

Bài học số 5: Sức bật của PR

Sài Gòn Tiếp thị, Thanh niên, Tuổi trẻ, evan.com.vn, dantri.com.vn, talawas.org..., "Gửi VB" đã xuất hiện trên trang văn học của những báo có lượng người đọc đông đảo bậc nhất, trong những bài bình luận xum xuê chữ và lúc lỉu lời khen. Rồi những lời khen cùng những bài thơ trích đăng ấy theo đà copy&paste của độc giả lên forum, lên blog, vào mail, vào status...

Bài học số 6: Sức mạnh của giá rẻ

Giá bìa của tập thơ chỉ bằng một bát rưỡi phở bò chín, lên Đinh Lễ mua lại được trừ phần trăm thêm nên chỉ còn bằng một bát bốn quẩy thôi.

Và thế là tập thơ cứ đàng hoàng nhẹ nhàng chiếm một chỗ ở bàn sách bên ngoài, vị trí dành cho best-seller.