Góc đọc sách

Thiếu nữ đánh cờ vây, thế nào nhỉ? 

Bài đã đăng trên Thanh niên tuần san

Đó là một cuốn sách hấp dẫn, trước tiên là như thế, và cái hấp dẫn trước tiên là hình thức. Có lẽ cái đêm đầu hè 2005 ấy, khi tôi cầm trong tay cuốn sách cùng lời đề tặng của một người bạn, là lần đầu tiên tôi được thấy một cuốn sách Việt được trình bày theo đúng phong cách sách văn học bìa mềm (paperback) của các nhà xuất bản phương Tây như Harlequin hay Penguin. Với khổ giấy 12x20 gọn gàng và bìa là một bức chân dung hơi giống bức Chân dung cô Suzette Lemaire của E. Manet nhưng lại có một cái tên rất hồn phách phương Đông, cuốn sách hứa hẹn một câu chuyện phương Tây được kể theo giọng phương Đông, hoặc ngược lại.

Tôi không ngạc nhiên khi thấy mình đọc trôi chảy một lượt hết sạch cuốn sách, hầu như chẳng mắc mớ trúc trắc chỗ nào. Ừ thì nó có phải tác phẩm Nobel văn học đâu, mà là Goncourt cho giới trẻ - chính xác hơn là cho học sinh sinh viên (Goncourt des lycéens). Nó quả là một tiểu thuyết gọn gàng, có thể đọc dễ dàng nhưng không quá dễ dãi. Cuốn sách mà tác giả của nó khi viết xong chỉ mới ở những năm cuối của tuổi hai mươi nên ít nhiều chứa đựng vài thứ khiến tôi cảm thấy quen thuộc. Một kiểu miêu tả tinh tế nắn nót, những cách ngắt đoạn ngắn ngắn thể hiện song song hai nhân vật, những câu nửa triết lý nửa hồn nhiên kiểu như "Tuyết hôm nay rơi chồng lên tuyết hôm qua", quả thật là đọc rất vào. Trong vòng 2 tiếng đồng hồ, không thật sự cực kỳ tập trung nhưng tôi cũng đọc đủ số chữ mà nhà văn Sơn Táp - dịch giả Tố Châu đã trải ra, thậm chí còn đủ thời gian đọc lại một vài đoạn.

Sự thay đổi - Tình yêu - Tình dục - Nỗi sợ hãi - Cái chết, tất cả diễn ra trong bối cảnh nước Mãn Châu lạ lẫm và một cuộc chiến tranh chớm đến, cuộc đối đầu bên bàn cờ giữa hai người khác giới tính khác quốc tịch nhưng lại có chung nhịp đập trái tim, chừng ấy thứ tạo nên một cảm giác vừa tò mò vừa thích thú. Những hiểu biết về phương Đông (cụ thể hơn, về Trung Quốc và lộ liễu nhất là về Nhật Bản) như cờ vây, haiku, kịch nô... quả là một mảnh đất màu mỡ cho những người phương Tây thích dòm ngó và trong thời điểm tiểu thuyết vừa phát hành ấy đang chạy theo xu hướng phương Đông, nhuộm tóc đen, mặc kimono, tập yoga, đi du lịch Trung Quốc và ăn phở. Giọng văn miêu tả cũng như một cốt truyện và nhân vật không hề phương Đông, điển hình là nhân vật chính - một cô gái mười sáu tuổi thích một người, làm tình với một người và yêu một người khác, làm nên sức hấp dẫn với những độc giả phương Đông vẫn còn giữ trên mình những lớp vỏ ngại ngùng e thẹn nhân danh thuần phong mỹ tục. Kết cục bi thảm nhưng gọn gàng và đẹp đến đau lòng của nó sẽ làm đứng tim tăng huyết áp của một vài kẻ hay vẩn vơ nghĩ ngợi. Khỉ thật, trong số những kẻ đó có tôi.

Thiếu nữ đánh cờ vây - Sơn Táp (NXB Văn học)