|
Thư viện hình ảnh
Chùm ảnh: Ngày đầu năm ở đàn Xã Tắc
Ảnh và chú thích: Trần Thu Trang
Cuối năm 2006, khi tuyến đường Kim Liên - Ô Chợ
Dừa đang thi công dở dang, báo chí đưa tin tìm thấy nhiều hiện
vật cổ ở khu vực này. Rồi các nhà khảo cổ nhận định rằng
đây có thể là dấu tích của đàn Xã Tắc.
Đại Việt sử ký toàn thư phần Bản Kỷ,
quyển II chép như sau: Năm Mậu Tý (Thiên Cảm Thánh Vũ) năm thứ 5
[1048] (Tống Khánh Lịch năm thứ 8). Mùa thu tháng Chín ... lập đàn Xã Tắc ở ngoài cửa Trường Quảng, bốn mùa cầu đảo cho mùa màng.
Theo Giáo sư sử học Phan Huy Lê, cửa Trường Quảng chính là khu vực Ô Chợ Dừa ngày nay.
Cách Ô Chợ Dừa vài bước chân có một làng cũ, sau thành ngõ,
tên là Xã Đàn. Nhiều sách cho rằng cái tên ngõ Xã Đàn có lẽ
chính là tên rút gọn của Xã Tắc đàn.
Xã tiếng Hán là 社, thuộc bộ Kỳ (thần đất),
mang nghĩa là đền thờ thần Đất. Còn tắc 稷 thuộc bộ Hoà
(lúa), mang nghĩa là thần lúa. Với những quốc gia phương Đông
trọng nông nghiệp, đất và lúa làm nên đất nước, chính vì
thế nên từ xã tắc (thường đi đôi với sơn hà - sông núi) được
dùng như một danh từ chung chỉ đất nước. Đàn Xã Tắc, nơi
hằng năm vua quan tiến hành cúng tế thần lúa thần đất cầu
cho "phong đăng hoà cốc" (được mùa) là một nơi không
thể thiếu của nhà nước quân chủ ngày xưa. Chính vì tầm
quan trọng của đàn Xã Tắc như vậy nên tháng 1/2007, thủ đô
Hà Nội quyết định bảo tồn khu di tích mới phát lộ.
Và Tết này, khu vực khai quật đàn Xã Tắc mở rộng
cửa đón người dân vào tham quan. Khung cảnh bề bộn sáng lên
nhờ các loại hoa cảnh đẹp (trạng nguyên, cúc, violet, đào,
quất và cả địa lan). Một bàn thờ lớn với lư hương và mấy
chữ trang trọng được đặt gần lán của những người trông
coi việc khai quật.
Những điểm khai quật dở dang gần lối đi được
kê chậu hoa để ngăn mọi người bước vào (một cách làm uyển
chuyển và hiệu quả, thật đẹp!)
Những hố khai quật rất sâu chứa đựng nhiều tầng
văn hoá.
Công an phường Ô Chợ Dừa cũng cử một người
trực ở khu khai quật để giữ trật tự chung như nhắc nhở
những người hiếu kỳ không được nhảy xuống các hố khai
quật, sắp xếp việc để xe...
Rất nhiều người dân Xã Đàn cũ (nay đã nhận tiền đền bù và di dời đi
chỗ khác) đã đưa nhau về lại nền nhà cũ để xem "các
bác khảo cổ" tìm ra những gì. Một vài người cao tuổi
chép miệng: "Sống trên nó bao nhiêu năm mà có biết gì đâu".
Vì đây không hẳn là một công trình thờ tự thông
thường, lại đang trong quá trình khai quật dang dở nên những
người trông coi đặt tấm biển này và luôn miệng nhắc nhở
khách đến thăm để hạn chế các hiện tượng cúng bái thái
quá dẫn đến mê tín, lãng phí.
Tuy vậy, mọi người vẫn thắp hương và khấn khứa
với thái
độ rất thành kính. Một vài người còn đặt tiền (cả tiền
thật và tiền âm phủ) lên bàn thờ.
Các phóng viên chương trình Thời sự của VTV đang
phỏng vấn một người dân. Có lẽ phóng sự về đàn Xã Tắc
sẽ được phát ngay trong dịp Tết này.
Những hạt lúa nằm vun cao trong cái khay dưới chân
bàn thờ nhỏ chắc không biết mình được người xưa coi trọng
đến mức lập đàn làm lễ cúng tế nghiêm trang. Giờ đây,
trong khung cảnh ngổn ngang của khu khai quật dang dở, chúng không
khác gì những đoá hoa đỏ hoa vàng phía xa, chỉ là đồ trang
trí.
(Ảnh chụp trưa ngày 17/02/2007 - tức mùng 1 Tết
Đinh Hợi)
Bài liên quan:
© Tran Thu Trang
|
